سومریان
سومریان
.
سومریان در نواحی جنوبی عراق کنونی (بین النهرین) و قسمت های شمال غرب خلیج فارس از جمله در بابل مستقر گشته و تمدن پیشرفته پدید آورده بودند. عجالتاً بدرستی روشن نیست که سومریان دقیقا چه زمانی به این ناحیه در آمده اند.
.
بنظر پژوهشگران تاریخ باستان سومریان در ۴۵۰۰ سال پیش از میلاد نخستین تمدن درخشان بشری را در نواحی مذکور پدید آورده و شهرهایی چون اور – اوروک، ائرئخ ،نیپ پور، کیش ،لکش،لرسا که مراکز مهم تمدن بشری آن روز بوده اند را بوجود آورده اند.
.
می توان گفت که امروزه همه محققان تاریخ باستان برآنند که سومریان از آسیای میانه یعنی موطن اصلی ترکان به بین النهرین مهاجرت کرده اند.
علی پاشا صالح حقوق شناس نامی در اثر خود بنام «تاریخ حقوق» در خصوص اصل و تبار سومریان و قوانین آنها چنین می نویسد:
.
«نزدیک شش هزار سال پیش در جستجوی زمینهای حاصلخیز قومی بنام سومری از راه قفقاز وشمال غربی ایران به نواحی جنوبی بین النهرین آمدند و در سرزمین واقع در جنوب مرکزی عراق که سومر نامیده شد و بعد به بابل معروف گردید سکنی گزیدند و بخط میخی روی هزاران لوح گلی قوانین و سرگذشت خود را به زبان سومری نوشتند. الواح مزبور در موزه های بزرگ جهان نگهداری می شود. بیش از نود درصد الواح و استوانه ها و آثار دیگر اسنادیست مربوط به امور اداری و اقتصادی و حقوقی و احکام محاکم و قباله های نکاحی و معاملات و وصایا و قبوض ذمهّ و نامهای خدایان و امکنه و اشخاص»
.
نه تنها تاریخ نگاران بلکه حتی برخی از علمای زبانشناس نیز تأیید می کنند که سومریان از آسیای میانه برخاسته اند بعنوان مثال دکتر پرویز ناتل خانلری در مورد منشاء سومریان و اینکه آنان صاحب قدیمی ترین نوشته ها و تمدن بوده اند چنین می نویسد:
.
« زبان سومری کهن ترین زبان نوشته شده نوع بشر است. قومی که سومری خوانده میشود از قدیمیترین زمان در مصب رودهای دجله و فرات یعنی فاصله میان بابل قدیم و خلیج فارس مستقر شده بود. اینان از حیث نژاد به هیچ یک از ملتهای همسایژیه خود شباهت نداشتند. تمدن و فرهنگ ایشان که کهن تر از همه فرهنگهای آسیای غربی است شاید در همان مسکن ایشان ایجاد شده و پرورش یافته بود. اما از روی بعضی قرائن این گمان هم میرود که نخست از مشرق یا شمال شرقی به آن سرزمین آمده باشند.»
.
پژوهشگران تاریخ باستان براساس پژوهشها ونتایج حفریات علمی نشان می دهند که حدود ۴۰۰۰ سال پیش از میلاد سومریان و سپس ایلامیان از آسیای میانه و غرب اورال حرکت نموده باگذر از شمال دریای خزر و معابر قفقاز و آذربایجان سومریان در اراضی عراق کنونی و ایلامیان در نواحی خوزستان و لرستان و دامنه های زاگرس و تا حدودی در دو سوی این سلسله جبال مسکن گزیده اند. حسن پیرنیا هنگام بحث پیرامون خاستگاه سومریان و ایلامیان پس از اشاره به نظریات گوناگون در این خصوص می نویسد:
.
« اکنون بیشتر به این عقیده اند که قبل از آنکه مردمان بنی سام (سامیان .م) به اینجاها(بین النهرین .م)آمده باشند سومریها سواحل خلیج پارس را اشغال کرده بودند(این نظریه کینگ دانشمند سومر شناس است.م) اما اینکه اکدیها و سومریها از کجا آمده اند چون در نزدیکی عشق آباد (کورنگ تپه . م) و استرآباد (کورگان آنو .م) و دره گز اشیاء سفالین، طرف سنگی ، اسلحه مسین و اشیاء دیگر بدست آمده که شیوه ساخت آنها ایلامی و تمدن ماوراء دریای خزر (منظور آسیای میانه است.م) ارتباطی بوده و شاید سومریها از طرف شمال برأس خلیج پارس و جلگه بابل آمده باشند.
.
بهر حال از حفریّات آمریکائیها در «نیپ پور» که یکی از شهرهای سومری است و کشف فهرست سلسله های زیاد از پادشاهان این قوم علاوه بر آنچه بود محقق شده است که بیش از سه هزار سال قبل از میلاد سومریها گذشته های مفصّل داشتند، و بابل مرکز تمدن آنها بوده است…» همین جملات را علی پاشا صالح نیز در «تاریخ حقوق » نقل کرده است. این نظریه که خاستگاه سومریان آسیای میانه بوده است امروزه مورد تائید دانشمندان اروپایی است.
مثلا موُلفان« تاریخ حقوق» دانشکدهُ ها میلتون به صراحت می نویسند که «قدیمی ترین ساکنان بابل یعنی سومریان غیر سامی و شاخه ای از شاخه های قدمی مغول بوده اند. براساس روایات کتب قدیم بنی اسرائیل بابل قدیمی ترن سکونت گاه بشر بوده است.
منبع : تاریخ دیرین ترکان ایران
پروفسور دکتر محمد تقی زهتابی
