ریشه یابی مناقشه قره باغ (۱)
ریشه یابی مناقشه قره باغ
مقدمه :
اختلافات قومی یکی از دلایل اصلی بروز مناقشات و بحرانها در قفقاز جنوبی پس از فروپاشی شوروی بوده است. بسیاری از اندیشمندان معتقدند که قرن 21 همانند قرن گذشته عرصه تعارضات و تنازعات قومی خواهد بود و احتمالاً در آینده بحرانهای ملی ، قومی ، مذهبی و هویتی گسترش خواهد یافت و نظام بینالملل با منازعات و تحولات سیاسی – امنیتی بیشتری مواجه خواهد شد.
اگر این هشدار را بپذیریم در این صورت جمهوریهای به جا مانده از اتحاد جماهیر شوروی و به ویژه منطقه قفقاز جنوبی از ابعاد مختلف قابل مطالعه و بررسی میباشد.
منطقه قفقاز جنوبی در حال حاضر ازسه کشور آذربایجان ، ارمنستان و گرجستان تشکیل شده است .
نگاهی اجمالی به ترکیب جمعیتی هر کدام از این سه کشور شدت تنوع قومی ، مذهبی و فرهنگی این منطقه را به وضوح نمایان می کند .
آذربایجان :
این کشور با مساحتی حدود 80 هزار کیلومتر مربع دارای اکثریت شیعه مذهب میباشد که به زبان ترکی آذربایجانی تکلم می کنند . در کنار آذری ها تالشی ها ، روس ها ، ارامنه و لزگی ها میباشند که در این میان لزگی ها عموما مسلمان و گرجی ها ، روسها و ارامنه و باقی اقلیت ها مسیحی اند که خود به سه کلیسای ارتدوکس روس ، گرجی و ارمنی گریگوری تعلق دارند .
آذربایجان ازدو بخش سرزمین اصلی در غرب خزر و شرق ارمنستان قرار دارد و نخجوان( در غرب ارمنستان و جدای از خاک اصلی آذربایجان ) در همسایگی ایران و ترکیه واقع شده است .
ضمنا منطقه ناگورنو قره باغ که در درون خاک آذربایجان قرار دارد و دارای 140000 ارمنی و حدود 50000 آذری شیعه بوده و در حال حاضر همراه با سرزرمینهای اطراف به اشغال ارمنستان در آمده که مجموع سرزمینهای اشغال یک پنجم خاک آذربایجان و معادل 16000 کیلومتر مربع میباشد .
گرجستان :
وضعیت این کشور بحرانی تر نیزمی باشد منطقه اوستیای جنوبی که در آن آستها ساکنند و آبخازیا که هر دو به اشغال روسیه در آمده و یکسویه اعلام استقلال نموده اند ازبزرگترین مشکلات امنیتی این کشور میباشد .
ضمنا در این کشور اقلیتهای اجار در جمهوری خودمختار آجاریا ، ارامنه در منطقه جاواختی به مرکزیت آخال کالاکی حضور دارند که احتمال می رود بعد از مناقشه قره باغ تقابلات ملی میان ارمنی ها و گرجی ها آتش جنگ بعدی در منطقه را شعله ور کند . آذری های گرجستان در استانهای کارتلی پایین ، مانئولی ، بولیسیو دمانیسی گرجستان ساکنند و مسختی ها در گرجستان جنوبی و ...
ارمنستان :
این کشور دارای و اقلیت بزرگ آذری و روس و گروهای کوچک کرد یزیدی میباشد که اذری های در جریان جنگ قره باغ از کشور اخراج شدند اما روسها و کردها در این کشور حضور دارند. ارمنی ها به ارمنستان بزرگ معتقد بوده و از خزر تا دریای سیاه از جمله سه استان شمالی ایران و بخشی از گیلان به همراه کل جمهوری آذربایجان و نخجوان و بخش اعظم گرجستان و کل منطقه شرق ترکیه را متعلق به خود می دانند روسها نیزاز ارامنه و سیاستهای تجاوزکارانه آنان جهت فشار بر گرجستان ، آذربایجان و دیگر کشورهای مسلمان منطقه استفاده می کنند .
باور به ارمنستان بزرگ همچون باور به اسرائیل بزرگ ( ازنیل تا فرات ) باوریبنیادی و ارزش ملی دینی برای ارامنه میباشد و ارامنه ای که این اندیشه و گفتمان مسلط را نپذیرند خائن تلقی شده و همچون لئون پتروسیان رئیس جمهور سابق ارمنستان که طرفدار صلح با آذربایجان و ترکیه بود ، در جریان کودتای 1997 کنار گذاشته شده و جای خود را به گروه رادیکال رابرت کوچاریان دهد .
ادامه دارد
